"لدوو" یا "لادوو" که ریشه یِ آن از واژه یِ "لاتیکا" یا "لدوکا"یِ سانسکریت آمده است، به معنای توپ یا گویِ کوچک است.
لادوو، از شیرینی های بسیار لذیذِ کشورهای هند و اتباع گذشته یِ آن چون پاکستان و بنگلادش و کشورهایِ آسیای جنوبی است. تنوع و گوناگونی لادوو، به همان اندازه ای است که واژه یِ توپ، برای ما تداعی و تجسم می آورد.
نخستین آشنایی من و لادوو، در فیلم "آب water" اتفاق افتاد. "water" یکی از سه گانه "آب، زمین و آتش" است که در یکی از پُست های پیشین، دیدنشان را شدیدن توصیه کرده بودم. در"آب" تنها آرزویِ سالخورده ترین بیوه یِ معبد که خوردن لادوو، پیش از مرگش می باشد، توسط خردسالترین بیوه یِ معبد، برآورده می شود و"دیپا متا deepa mehta" کارگردانِ کار درست این سه گانه، بسیار هنرمندانه، ستایش انگیز بودن و میزان شکوهِ لادوو را، نزد هندوان نشان داده است.
تصویر از این نشانی برداشته شده است. http://www.nightscafe.com
تصویر از این نشانی برداشته شده است.http://www.praxisfilm.com
لادوو، پای ثابتِ جشن هایِ "دیوالی Diwali"، "هولی holi"، "روزِ گانش Ganesh" ، مراسم عروسی و همچنین جشن تولدها است.
در هندوستان، به بچه های توپولویِ بامزه، لادوو می گویند.
برخی لادووها با این اسامی معروفند:
بِیسِن besan لادوو، که با آرد نخود تهیه می شود و خود انواع بسیار دارد که محبوب ترین آن ها برای من، بوندی boondi یا موتیچورmotichor لدوو است و یکی از لدووهایِ این پُست، روش تهیه یِ ایشان است.
راوا rava یا سوجی sooji لادوو، که از آرد سمولینای گندم تهیه می شود و خود دارای انواعِ بسیاری است که پانجیری و چورما، از خوشمزه ترینِ آن هاست.
دینک dink یا دینکاچه لادوو، که از صمغ خوراکی تهیه می شود. (گوآرguar، که به اشکالِ دانه درغلاف، دانه و آرد موجود است، یکی از منابع تهیه یِ دینک است. دینک بسیار مقوی است و توصیه می شود در فصل سرد، خورده شود. دینک لدوو، خوراک ویژه یِ مادران شیرده است.)
لادوو، از شیرینی های بسیار لذیذِ کشورهای هند و اتباع گذشته یِ آن چون پاکستان و بنگلادش و کشورهایِ آسیای جنوبی است. تنوع و گوناگونی لادوو، به همان اندازه ای است که واژه یِ توپ، برای ما تداعی و تجسم می آورد.
نخستین آشنایی من و لادوو، در فیلم "آب water" اتفاق افتاد. "water" یکی از سه گانه "آب، زمین و آتش" است که در یکی از پُست های پیشین، دیدنشان را شدیدن توصیه کرده بودم. در"آب" تنها آرزویِ سالخورده ترین بیوه یِ معبد که خوردن لادوو، پیش از مرگش می باشد، توسط خردسالترین بیوه یِ معبد، برآورده می شود و"دیپا متا deepa mehta" کارگردانِ کار درست این سه گانه، بسیار هنرمندانه، ستایش انگیز بودن و میزان شکوهِ لادوو را، نزد هندوان نشان داده است.
تصویر از این نشانی برداشته شده است. http://www.nightscafe.com
تصویر از این نشانی برداشته شده است.http://www.praxisfilm.com
لادوو، پای ثابتِ جشن هایِ "دیوالی Diwali"، "هولی holi"، "روزِ گانش Ganesh" ، مراسم عروسی و همچنین جشن تولدها است.
در هندوستان، به بچه های توپولویِ بامزه، لادوو می گویند.
برخی لادووها با این اسامی معروفند:
بِیسِن besan لادوو، که با آرد نخود تهیه می شود و خود انواع بسیار دارد که محبوب ترین آن ها برای من، بوندی boondi یا موتیچورmotichor لدوو است و یکی از لدووهایِ این پُست، روش تهیه یِ ایشان است.
راوا rava یا سوجی sooji لادوو، که از آرد سمولینای گندم تهیه می شود و خود دارای انواعِ بسیاری است که پانجیری و چورما، از خوشمزه ترینِ آن هاست.
دینک dink یا دینکاچه لادوو، که از صمغ خوراکی تهیه می شود. (گوآرguar، که به اشکالِ دانه درغلاف، دانه و آرد موجود است، یکی از منابع تهیه یِ دینک است. دینک بسیار مقوی است و توصیه می شود در فصل سرد، خورده شود. دینک لدوو، خوراک ویژه یِ مادران شیرده است.)
تصویر از این نشانی برداشته شده است. http://suhowz.co.cc
مونگ mung /moong لادوو، که از آرد مونگ تهیه می شود. (مونگ نوعی لوبیای سبز کوچک است.)
تصویر از این نشانی برداشته شده است. http://www.grocery-spices.com
راگی ragi یا نیچنی لادوو، که از آرد راگی تهیه می شود. راگی گیاهی است سرشار از ویتامین B، اسید آمینه و پتاسیم که به علت ارزان بودن، خوراک پایه یِ بسیاری از مردم فقیرهندوستان و همچنین آفریقاست. راگی پای ثابتِ بسیاری از پودینگ ها، کیک ها، معجون ها و نوشیدنی هایی شبیه آبجو است.
تصویر از این نشانی براداشته شده است. http://www.mangaloreanrecipes.com
تیل til لادوو، که از کنجدِ تهیه می شود.
لادوویِ میوه های خشک و انواع آجیل نیز، در این دسته یِ بزرگ قرار می گیرند که هرکدام با نام ماده یِ اصلیِ مصرف شده در آن نامیده می شوند. دو تا ازمعروف ترین آن ها، ناریال لادوو(که از پودر نارگیل تهیه می شود) و پیسته یا بادام لادوو (که از پودر پسته یا پودر بادام تهیه می شوند) هستند.
برخی لادووها مانند رِزین resin لدوو(لادووی کشمش) و مِتی methi لدوو (لدوویِ شنبلیله)، در طب آیروودیک، مصارف درمانی دارند.
بوندی یا موتیچر لادوو
مواد لازم
یکم
آرد بیسن* - یک پیمانه
آرد برنج - یک پیمانه
آب - مقداری (جهت ساختن خمیر)
روغن gee (یا اگر در دسترس نیست، روغن کرمانشاهی خوشبو) - زیاد
کفگیر سوراخ دار - دو عدد
آرد بیسن* از نخودهای ریزی به نام chickpea تهیه می شود که فکر می کنم در ایران موجود نیست، بدون نگرانی، می توانید از آرد نخودِ خودمان استفاده کنید.
دوم
شکر جَگری/ jaggery* - دو پیمانه (اگر درسترس نمی باشد، می تونید از شکر معمولی استفاده کنید)
آب - یک تا یک و نیم پیمانه (جهت ساختن شربت شکر)
زعفران (دم کرده) - دو قاشق غذاخوری
هل (پودر) - یک قاشق چایخوری
جگری*، محصولی سانتریفوژ نشده و کامل از نیشکر است که طلایی رنگ و کمی مرطوب است. جگری به علت از دست ندادنِ مواد غنی خوراکی و معدنی خود مثل، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، سدیم، فسفر، روی و ... در پروسه یِ تهیه اش، به شکر طبی medical sugar، نیز معروف است.
سوم
بادام یا بادام هندی cashew nut (خرد شده) - یک پیمانه
تخمه هندوانه (از غلاف درآمده) - نیم پیمانه (اختیاری)
از قسمت یکم مواد شروع کنیم. آرد نخود، آرد برنج و آب را مخلوط کنید و از آن خمیری بسازید که کمی رقیق باشد (این خمیر، باید بتواند از سوراخ های کفگیر، قطره قطره داخل تابه بیفتد)
قسمت دوم: شکر و آب را داخل یک قابلمه یا تابه یِ لبه دار بریزید و روی شعله پَست، بگذارید تا شربت شکر (شیره)، ساخته شود.(این شیره نباید خیلی رقیق و خیلی غلیظ باشد). زمانی که به این مرحله رسید که حرارتش تقریبن دویست و بیست درجه سانتی گراد است، زعفران و پودر هل را در آن بریزد و شعله را خاموش کنید، اما ظرف را از روی اجاق برندارید، این ظرف تا پایان تهیه یِ لادوو، باید همنشین و هم جوارِ تابه یِ دیگری که در آن، لدووها را سرخ می کنیم، باشد.
یک تابه لبه دار شبیه "کادای"، را تا نیمه از روغن پر کنید (توپک های لدوو، باید در آن غوطه ور شوند). حرارت روغن را با یک قطره از خمیر خود میزان کنید. اگر به سرعت بالا آمد، حرارت روغن تنظیم است، شعله را پَست کنید و کا را با کمک یک کفگیر سوراخ دار شروع کنید. کفگیر را با کمی ارتفاع از سطح تابه، نگهدارید و خمیر خود را در آن بریزید تا مثل قطرات باران، دانه دانه توی روغن بریزند. اگر خمیر به اندازه ی کافی رقیق نیست، کمی آب به آن اضافه کنید. کفگیر را روی سطح تابه جابه جا کنید تا قطرات، همه رویِ هم نریزند. تا جایی که سوراخ های کفگیر نگرفته است، این کار را ادامه دهید و سپس به سرعت، کفگیر را تمیز و توپک های لادوو را، توسط کفگیر سوراخ دارِ دیگری، از روغن بیرون بکشید و داخل شیره بریزید (این توپک ها، فقط باید ترد شوند. آنقدر در روغن نگه شان ندارید تا تغییر رنگ دهند). این کار را تا اتمام خمیر، ادامه دهید.
سپس قسمت سوم مواد (بادام خرد شده و تخمه ی هندوانه (در صورت تمایل)) را هم به ظرف شیره اضافه کنید و همه را با هم مخلوط کنید. محصول این ظرف، اصلن نباید آبکی باشد. اگر اینطور است، یا قسمتی از شیره را، از آن بردارید یا کمی توپکِ دیگر تهیه کنید و دوباره به ظرف اضافه کنید. (میزان سختی آن باید به اندازه ای باشد که بتوانید با کمک دست از آن توپ های لدوو را درست کنید و وا نرود.)
زمانِ درست کردن توپ های لادوو، وقتی است که مواد داغی خود را از دست داده اند اما گرمای خود را از دست نداده اند. اگر مواد سرد شده است، کمی آن را روی شعله حرارت دهید. سپس به کمک دو دست، توپ هایی به اندازه یِ گردو از آن درست کنید و آنها در یک ظرف در دار بچینید و داخل یخچال بگذارید. یک ساعت بعد آماده یِ خوردن است و همچنین می توانند در همان ظرف تا یک هفته هم، داخل یخچال بمانند و خراب نشوند.
ناریال لادوو
مواد لازم
یکم
نارگیل* (رنده شده) - دو پیمانه برای مواد اصلی و نیم تا یک پیمانه برای سطح رویی لدووها
شیر- دو سوم پیمانه
شیرعسلی - یک سوم پیمانه
شکر- نیم تا یک پیمانه
روغن gee (یا اگر در دسترس نیست، روغن کرمانشاهی خوشبو) - یک تا دو قاشق غذاخوری
نارگیل*: اگر از پودر آماده یِ نارگیل در بازار استفاده می کنید، حتمن دقت کنید، کهنه نباشد. نارگیل کهنه، بوی تند نامطبوعی دارد و تمام زحمت شما را به باد خواهد داد.
دوم
بادام یا بادام هندی cashew nut (پودر) - نیم تا یک پیمانه
هل (پودر) - یک قاشق غذاخوری
از قسمت یکم مواد، نارگیل های رنده شده را در تابه ای که به روغن ghee (روغن کرمانشاهی یا کره می توانند جایگزین آن باشند) آغشته کرده ایم، می ریزیم و کمی تفت می دهیم تا کمی به رنگ نخودی متمایل شوند. (نارگیل ها نیاید زیاد تغییر رنگ دهد در اینصورت لدوویِ ما، بوی نامطبوع سوختگی می گیرد) . در این مرحله شیر را به تابه اضافه می کنیم و زمانیکه شیر به جوش آمد، نوبت اضافه کردن شکر و شیرعسلی است. همه مواد را با هم در تابه مخلوط کنید و بعد از قسمت دوم مواد، پودر بادام و پودر هل را به تابه بیفزایید و شعله را خاموش کنید. این مخلوط اصلن نباید آبکی باشد. اگر اینطور است با شعله ی پست طبخ را ادامه دهید تا خمیر آبش را از دست بدهد.
بقیه ی پودر نارگیل را در ظرف مسطحی مثل سینی یا بشقاب بریزید.
زمانِ درست کردن توپ های لادوو، وقتی است که مواد داغی خود را از دست داده اند اما گرمای خود را کامل از دست نداده اند. به کمک دو دست، توپ هایی به اندازه یِ گردو از آن درست کنید (ابتدا خمیر را چندین بار در دستتان فشار دهید تا منسجم شود) و آنها در سینی ای که پوشیده از نارگیل است بغلتانید تا تمامِ سطحِ توپ، نارگیل پوش شود. توپ ها را در یک ظرف در دار، طوریکه به هم فشار نیاورند، بچینید و داخل یخچال بگذارید. چند ساعت بعد آماده یِ خوردن است و همچنین می توانند در همان ظرف، تا دو- سه روز هم، داخل یخچال بمانند و خراب نشوند.
لادوویِ بیسن ساده
مواد لازم
یکم
آرد بیسن یا آرد نخود - دو پیمانه
کره یِ آب شده یا gee/ghee - نیم پیمانه
پودر قند- یک پیمانه
زعفران (دم کرده) - دو قاشق غذاخوری
دوم
بادام یا گردو(خرد شده) - نیم تا یک پیمانه
هل (پودر) - یک قاشق غذاخوری
پسته یا بادام (پودر یا بسیار ریز شده) - جهت زینت (اختیاری)
ابتدا از قسمت یکم مواد، آرد نخود را در تابه ای که به کره یا روغن آغشته است، می ریزیم و مدام هم می زنیم تا نسوزد. زمانیکه که رنگش به قهوه ای روشن رسید و بوی خوش آن فضا را پر کرد، زعفران دم کرده خود را به آن علاوه می کنیم و شعله را خاموش می کنیم (این خمیر نباید خیلی سخت باشد، اگر چنین است کمی باید آن را چرب کنیم) و پودر قند را به آن اضافه می کنیم (اگر از شکر به عنوان جایگزین استفاده می کنید، آن را در انتهای سرخ شدن، به تابه خود اضافه کنید تا دانه های درشتش در اثر حرارت ذوب شود)
سراغ قسمت دوم مواد می رویم. بادام یا گردویِ خرد شده را همراه با پودر هل به مواد اضافه می کنیم و هم می زنیم. زمانیکه کمی از داغی افتاد اما هنوز گرما داشت، با دست، آن ها را به خرد هم می دهیم و از این خمیر نرم، توپ هایی به اندازه گردو می سازیم و سرِ آن ها را به ظرفی که پودر پسته یا بادامِ خود را جهت زینت آماده کرده ایم، می زنیم تا زیباتر و خوش طعم تر شوند.
نوش جان
این ویدئو، روش تهیه یِ بوندی یا موتیچور لدووست. http://www.youtube.com/watch?v=_pFJKN0C9wU
این ویدئو، روش تهیه یِ ناریال لدووست. http://www.youtube.com/watch?v=uD3A7DigAJk
این ویدئو، روش تهیه یِ یک نوع بیسن لدووست.http://www.youtube.com/watch?v=kKqY0lxPT9c
.
بادام یا بادام هندی cashew nut (خرد شده) - یک پیمانه
تخمه هندوانه (از غلاف درآمده) - نیم پیمانه (اختیاری)
از قسمت یکم مواد شروع کنیم. آرد نخود، آرد برنج و آب را مخلوط کنید و از آن خمیری بسازید که کمی رقیق باشد (این خمیر، باید بتواند از سوراخ های کفگیر، قطره قطره داخل تابه بیفتد)
قسمت دوم: شکر و آب را داخل یک قابلمه یا تابه یِ لبه دار بریزید و روی شعله پَست، بگذارید تا شربت شکر (شیره)، ساخته شود.(این شیره نباید خیلی رقیق و خیلی غلیظ باشد). زمانی که به این مرحله رسید که حرارتش تقریبن دویست و بیست درجه سانتی گراد است، زعفران و پودر هل را در آن بریزد و شعله را خاموش کنید، اما ظرف را از روی اجاق برندارید، این ظرف تا پایان تهیه یِ لادوو، باید همنشین و هم جوارِ تابه یِ دیگری که در آن، لدووها را سرخ می کنیم، باشد.
یک تابه لبه دار شبیه "کادای"، را تا نیمه از روغن پر کنید (توپک های لدوو، باید در آن غوطه ور شوند). حرارت روغن را با یک قطره از خمیر خود میزان کنید. اگر به سرعت بالا آمد، حرارت روغن تنظیم است، شعله را پَست کنید و کا را با کمک یک کفگیر سوراخ دار شروع کنید. کفگیر را با کمی ارتفاع از سطح تابه، نگهدارید و خمیر خود را در آن بریزید تا مثل قطرات باران، دانه دانه توی روغن بریزند. اگر خمیر به اندازه ی کافی رقیق نیست، کمی آب به آن اضافه کنید. کفگیر را روی سطح تابه جابه جا کنید تا قطرات، همه رویِ هم نریزند. تا جایی که سوراخ های کفگیر نگرفته است، این کار را ادامه دهید و سپس به سرعت، کفگیر را تمیز و توپک های لادوو را، توسط کفگیر سوراخ دارِ دیگری، از روغن بیرون بکشید و داخل شیره بریزید (این توپک ها، فقط باید ترد شوند. آنقدر در روغن نگه شان ندارید تا تغییر رنگ دهند). این کار را تا اتمام خمیر، ادامه دهید.
سپس قسمت سوم مواد (بادام خرد شده و تخمه ی هندوانه (در صورت تمایل)) را هم به ظرف شیره اضافه کنید و همه را با هم مخلوط کنید. محصول این ظرف، اصلن نباید آبکی باشد. اگر اینطور است، یا قسمتی از شیره را، از آن بردارید یا کمی توپکِ دیگر تهیه کنید و دوباره به ظرف اضافه کنید. (میزان سختی آن باید به اندازه ای باشد که بتوانید با کمک دست از آن توپ های لدوو را درست کنید و وا نرود.)
زمانِ درست کردن توپ های لادوو، وقتی است که مواد داغی خود را از دست داده اند اما گرمای خود را از دست نداده اند. اگر مواد سرد شده است، کمی آن را روی شعله حرارت دهید. سپس به کمک دو دست، توپ هایی به اندازه یِ گردو از آن درست کنید و آنها در یک ظرف در دار بچینید و داخل یخچال بگذارید. یک ساعت بعد آماده یِ خوردن است و همچنین می توانند در همان ظرف تا یک هفته هم، داخل یخچال بمانند و خراب نشوند.
ناریال لادوو
مواد لازم
یکم
نارگیل* (رنده شده) - دو پیمانه برای مواد اصلی و نیم تا یک پیمانه برای سطح رویی لدووها
شیر- دو سوم پیمانه
شیرعسلی - یک سوم پیمانه
شکر- نیم تا یک پیمانه
روغن gee (یا اگر در دسترس نیست، روغن کرمانشاهی خوشبو) - یک تا دو قاشق غذاخوری
نارگیل*: اگر از پودر آماده یِ نارگیل در بازار استفاده می کنید، حتمن دقت کنید، کهنه نباشد. نارگیل کهنه، بوی تند نامطبوعی دارد و تمام زحمت شما را به باد خواهد داد.
دوم
بادام یا بادام هندی cashew nut (پودر) - نیم تا یک پیمانه
هل (پودر) - یک قاشق غذاخوری
از قسمت یکم مواد، نارگیل های رنده شده را در تابه ای که به روغن ghee (روغن کرمانشاهی یا کره می توانند جایگزین آن باشند) آغشته کرده ایم، می ریزیم و کمی تفت می دهیم تا کمی به رنگ نخودی متمایل شوند. (نارگیل ها نیاید زیاد تغییر رنگ دهد در اینصورت لدوویِ ما، بوی نامطبوع سوختگی می گیرد) . در این مرحله شیر را به تابه اضافه می کنیم و زمانیکه شیر به جوش آمد، نوبت اضافه کردن شکر و شیرعسلی است. همه مواد را با هم در تابه مخلوط کنید و بعد از قسمت دوم مواد، پودر بادام و پودر هل را به تابه بیفزایید و شعله را خاموش کنید. این مخلوط اصلن نباید آبکی باشد. اگر اینطور است با شعله ی پست طبخ را ادامه دهید تا خمیر آبش را از دست بدهد.
بقیه ی پودر نارگیل را در ظرف مسطحی مثل سینی یا بشقاب بریزید.
زمانِ درست کردن توپ های لادوو، وقتی است که مواد داغی خود را از دست داده اند اما گرمای خود را کامل از دست نداده اند. به کمک دو دست، توپ هایی به اندازه یِ گردو از آن درست کنید (ابتدا خمیر را چندین بار در دستتان فشار دهید تا منسجم شود) و آنها در سینی ای که پوشیده از نارگیل است بغلتانید تا تمامِ سطحِ توپ، نارگیل پوش شود. توپ ها را در یک ظرف در دار، طوریکه به هم فشار نیاورند، بچینید و داخل یخچال بگذارید. چند ساعت بعد آماده یِ خوردن است و همچنین می توانند در همان ظرف، تا دو- سه روز هم، داخل یخچال بمانند و خراب نشوند.
لادوویِ بیسن ساده
مواد لازم
یکم
آرد بیسن یا آرد نخود - دو پیمانه
کره یِ آب شده یا gee/ghee - نیم پیمانه
پودر قند- یک پیمانه
زعفران (دم کرده) - دو قاشق غذاخوری
دوم
بادام یا گردو(خرد شده) - نیم تا یک پیمانه
هل (پودر) - یک قاشق غذاخوری
پسته یا بادام (پودر یا بسیار ریز شده) - جهت زینت (اختیاری)
ابتدا از قسمت یکم مواد، آرد نخود را در تابه ای که به کره یا روغن آغشته است، می ریزیم و مدام هم می زنیم تا نسوزد. زمانیکه که رنگش به قهوه ای روشن رسید و بوی خوش آن فضا را پر کرد، زعفران دم کرده خود را به آن علاوه می کنیم و شعله را خاموش می کنیم (این خمیر نباید خیلی سخت باشد، اگر چنین است کمی باید آن را چرب کنیم) و پودر قند را به آن اضافه می کنیم (اگر از شکر به عنوان جایگزین استفاده می کنید، آن را در انتهای سرخ شدن، به تابه خود اضافه کنید تا دانه های درشتش در اثر حرارت ذوب شود)
سراغ قسمت دوم مواد می رویم. بادام یا گردویِ خرد شده را همراه با پودر هل به مواد اضافه می کنیم و هم می زنیم. زمانیکه کمی از داغی افتاد اما هنوز گرما داشت، با دست، آن ها را به خرد هم می دهیم و از این خمیر نرم، توپ هایی به اندازه گردو می سازیم و سرِ آن ها را به ظرفی که پودر پسته یا بادامِ خود را جهت زینت آماده کرده ایم، می زنیم تا زیباتر و خوش طعم تر شوند.
نوش جان
این ویدئو، روش تهیه یِ بوندی یا موتیچور لدووست. http://www.youtube.com/watch?v=_pFJKN0C9wU
این ویدئو، روش تهیه یِ ناریال لدووست. http://www.youtube.com/watch?v=uD3A7DigAJk
این ویدئو، روش تهیه یِ یک نوع بیسن لدووست.http://www.youtube.com/watch?v=kKqY0lxPT9c
.